Người lao động luôn mong ngóng tiền lương tối thiểu vùng được tăng lên chút ít. Nhưng thực tế việc tăng lương như hiện nay đã thực sự hợp lý chưa. Sau đây là lời chia sẻ của ông Trương Văn Cẩm – Tổng thư ký Hiệp hội dệt may Việt Nam.
Nhận định về mùa tăng lương tối thiểu năm 2017, ông Trương Văn Cẩm cho rằng, Hội đồng tiền lương Quốc gia nên cân đối việc tăng lương tối thiểu. Vì thu nhập thực tế của đa số người lao động không tăng do mức đóng BHXH, giá cả hàng tiêu dùng tăng.
Lương tối thiểu chỉ đáp ứng 80 % mức sống tối thiểu. Nguồn ảnh minh họa: Internet.
Ông Trương Văn Cẩm lý giải quan điểm cân đối tăng lương tối thiểu với điều tiết thị trường lao động: “Chúng ta đang tập trung thái quá vào việc tăng lương cho NLĐ thu nhập thấp, ít chú ý đến chức năng điều tiết thị trường lao động của lương tối thiểu”.
Phân tích thêm, đại diện Hiệp hội dệt may cho rằng, Việt Nam đang trong thời kỳ chuyển đổi cơ cấu giữa các khu vực công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ. Lương tối thiểu tăng cao sẽ ảnh hưởng đến khả năng mở rộng sản xuất của các doanh nghiệp.
“Doanh nghiệp khởi nghiệp sẽ khó tồn tại để phát triển do các khoản đóng bảo hiểm xã hội cao và do phải bù lương cho người lao động trong thời gian đầu. Đầu tư nước ngoài có nguy cơ chuyển đến các nước như Campuchia, Myanmar, Bangladesh… Cơ hội có việc làm đối với lao động ở nông thôn, hiện đang có thu nhập thấp hơn rất nhiều so với mức lương tối thiểu vùng, sẽ giảm” – ông Trương Văn Cẩm nói.
Phân tích về lợi ích của người lao động khi tăng lương, ông Trương Văn Cẩm cho rằng việc tăng lương tối thiểu là để bảo vệ người lao động có thu nhập thấp và họ phải thực sự được hưởng lợi từ việc tăng lương. Ở VN, đối tượng được thụ hưởng không có số liệu cụ thể, nhất là những người làm việc trong các hợp tác xã, hộ gia đình, trang trại có hợp đồng lao động.
Tuy nhiên, lương tối thiểu lại gắn với tăng các khoản đóng bảo hiểm xã hội, phí công đoàn… của doanh nghiệp và người lao động. Ông Trương Văn Cẩm khẳng định: Như vậy người lao động lương thấp chưa chắc đã được hưởng, nhưng doanh nghiệp và người lao động nói chung chắc chắn phải đóng các khoản tăng thêm. Đây là vấn đề không hợp lý và là nỗi lo của doanh nghiệp mỗi lần tăng lương tối thiểu.
“Trong khi đó tại CHLB Đức, từ ngày 1/1/2015, luật lương tối thiểu có hiệu lực. Có 13% người lao động tương đương với 3,7 triệu người hưởng mức lương tối thiểu mới là 8,5 Euro/giờ và đã có 1.600 nhân viên được tuyển thêm để giám sát quá trình này” – ông Trương Văn Cẩm so sánh.
Ngoài ra, việc tăng lương tối thiểu phải căn cứ vào điều kiện kinh tế xã hội của mỗi nước như khuyến nghị tại Công ước 131 của ILO. Cụ thể, việc tăng lương tối thiểu tại VN phải gắn với tăng năng suất lao động, mức tăng GDP bình quân đầu người.
Trong khi đó, tốc độ tăng năng suất lao động của VN đang ở mức khiêm tốn. Bình quân giai đoạn 2006 – 2015 tăng 3,9%/năm, trong khi lương tối thiểu tăng bình quân khoảng 15%/năm.
“Theo kinh nghiệm của quốc tế, nếu xác định lương tối thiểu căn cứ vào giỏ hàng hóa lương thực thực phẩm, phi lương thực thực phẩm và người ăn theo, thì nhu cầu của người ăn theo chỉ với hệ số 0,5. Việt Nam tính bằng 0,7, tức là 1.600 Kcalo/2.300 Kcalo là chưa hợp lý, nhất là trong 45 mặt hàng để tính ra 2.300 Kcalo có cả bia, rượu, thuốc lá, cà phê…” – ông Trương Văn Cẩm nói.
Theo Hiệp hội dệt may, nếu so sánh tỷ lệ lương tối thiểu/GDP bình quân đầu người khu vực đô thị của VN và một số quốc gia là đối thủ cạnh tranh khác: VN có tỷ lệ 84,7% cao hơn Trung Quốc (51,4%), Thái Lan (53,6%), Malaysia (26,6%), Indonesia (69,1%) …
